Author Archives: LotteWijbrands

“We willen graag met iedereen vergeleken worden, mits de conclusie vervolgens maar is dat we er niet echt op lijken.”

Vrijdagavond ging ik met een vriendin naar Herman in een bakje Geitenkwark. Inderdaad, Herman in een bakje Geitenkwark. Vier mannen op een podium, geen decor, geen instrumenten. Ze wilden hun ideeën tonen aan de wereld, zochten daar een vorm voor en vonden het: theater. Ze willen graag met iedereen vergeleken worden, “mits de conclusie vervolgens maar is dat we er niet echt op lijken. En dat we iets heel bijzonders en unieks en nieuws zijn.” Een verrassende, afwisselende en ietwat verwarrende avond.

Rob, Rein, Benny en Polle spelen de voorstelling die avond in Sneek voor de 128e keer. Tijdens de tournee verandert de voorstelling nog een klein beetje. “Heel rustig en je merkt er niks van, maar na drie jaar heeft Benny opeens een baard. Dat soort shit.” Aldus Rob. Het meeste blijft echter gewoon hetzelfde en dat is maar goed ook. Kleine sketches en absurde liedjes wisselen elkaar in een rap tempo af. De overgangen zijn soepel, je hebt niet eens tijd om te klappen. Op het ene moment gaan er vierstemmig 17 kiwi’s in een blender en een seconde later springen de tranen je in de ogen om een sketch over een jongetje en zijn vader. Ik zat vol verbazing en verwarring in de zaal en was tussen het lachen door onder de indruk van hun muzikaliteit.

Toen ik bezoekers na afloop vroeg wat ze ervan vonden, zeiden ze allemaal onmiddellijk dat het zo muzikaal was. “En absurd, maar niet te.” Een andere bezoeker vond het seksgrappengehalte wel wat hoog. “Er zaten best veel ouderen in de zaal dus in het begin was ik bang dat zij dat niet zo op prijs zouden stellen, maar het bejaarde stel dat naast mij zat hing helemaal scheef in hun stoel van het lachen.” Er zaten inderdaad een paar grapjes in over geslachtsdelen, maar plat werd het nooit. Hoe plat kan de zin ‘soms weet ik niet waar mijn balzak eindigt en mijn anus begint’ nog zijn als het loepzuiver vierstemmig gezongen wordt?

De tournee van de huidige voorstelling, gewoon getiteld ‘Herman in een bakje Geitenkwark,’ is bijna afgelopen. In maart beginnen ze met de try-outs van hun nieuwe show. “Die wordt zeker anders, maar we garanderen eenzelfde hoeveelheid lol, ontroering en ontgoocheling,” zegt Rob. De naam? “O, die gaat gewoon Herman in een bakje Geitenkwark II heten,’ lacht hij na de voorstelling, “en die daarna Herman in een bakje Geitenkwark III”. Handig om bij te houden of je wel overal bij bent geweest. Want dat moet je doen, het was namelijk fantastisch. En als je meer wilt weten, moet je maar gewoon gaan kijken.

Verwacht geen toneel, verwacht geen concert, verwacht geen cabaret. Verwacht Herman in een bakje Geitenkwark, want dat is wat je krijgt. Op schaal van één tot geitenkwark, 87.

“Hij zei best wel vaak dingen waarvan ik dacht, ‘ja, daar heeft hij een punt’.”
– “Inderdaad, Twixen moeten niet steeds groter en kleiner worden.”
“Nee, dingen die werken moet je niet veranderen.”
– “Erik for president.”

Gisteren stond Erik van Muiswinkel in het Posthuis Theater in Heerenveen met zijn voorstelling ‘Schettino!’. Een voorstelling over leiderschap en over de vraag wie we eigenlijk nog achterna lopen in de 21 eeuw. Ik zal het maar eerlijk toegeven: ik was onder de indruk. Ik was echt onder de indruk. Hoe hij me meesleepte in zijn verhaal, hoe hij het publiek een Bijbelverhaal voorlas, hoe hij vol eerbied over Reve en Komrij sprak en hoe de voorstelling van het begin tot het eind klopte.   Ik ving gesprekken op toen we na de voorstelling ons drankje dronken en wachtten op de bitterballen.

“Wat vond je ervan?”
– “Tja. Wel mooi.”
“Niet zo?”
– “Ja, nee echt, mooi. Misschien komt het doordat hij die Poelifinario heeft gewonnen dat ik verwachtte dat het juist heel vernieuwend zou zijn.”
“Ja.”
– “Het was een heel degelijke voorstelling eigenlijk. Cabaret zoals je je cabaret voorstelt. Grote lijn, goede grappen, mooie muziek, een boodschap maar geen preek.”
“Werk van een vakman.”
– “Precies.”

“Je kon wel zien dat het een paar kilo geleden was dat de voorstelling begon.”
– “Hoezo?” “Ha, dat Schettinopak was ‘m net iets te klein. Hij moest elke keer zijn jasje naar beneden trekken omdat het bleef hangen op z’n embonpoint.”

Eigenlijk had ik hem nog willen complimenteren met de voorstelling. Maar hij was al weg. Voor de bitterballen kwamen.

‘Nooit meer zingen over zwarte knecht’, kopte de Leeuwarder Courant eergisteren. En daar gaan we weer. Aanleiding (of excuus) voor het volgende stuk. Wie ben ik om niet iets te zeggen over de zwartepietendiscussie? Niks inhoudelijks hoor, als je m’n mening wilt weten, moet je dat maar vragen (en zelfs dan hangt het van de situatie af of ik die wel geef, ik word liever niet onthoofd).

Toegegeven, bij het lezen of horen van het woord ‘zwartepietendiscussie’ krijg ik een gevoel dat ik niet per se zou karakteriseren als ‘positief’. Het is meer een gevoel dat ik ook wel eens heb als ik net wakker word, het gevoel ‘er was iets vervelends, maar ik weet even niet meer wat.’ Een beetje onduidelijk inderdaad, maar wel hardnekkig en precíes dat gevoel heb ik ook bij zwartepietendiscussie. Ik wil niet zeggen dat het een onbelangrijke discussie is, maar ik weet soms niet meer zo goed wat ik ermee moet. Gelukkig zijn er altijd mensen die je laten lachen. Humor heeft zo zijn leuke kanten. Het relativeert het een en ander, het geeft je een nieuwe invalshoek en laat je nadenken. En soms ook: het laat je grinniken, ongeacht wie of wat waarom niet of wel gelijk heeft, en met welke (on)argumenten eigenlijk.

Voor de gelegenheid heb ik uitgezocht: een lied van de Kwis, een column van Pieter Derks, een stukje uit de oudejaarsconference van Theo Maassen en ten slotte een aantal al dan niet onzinnige tweets. Doe ermee wat je wilt. (Kijken bijvoorbeeld.)

1. De Kwis

Dit lied komt uit de eerste aflevering van vorig seizoen. Een jaar geleden dus, maar toen was de discussie niet minder. Misschien wel mijn Kwisfavoriet.

2. Pieter Derks

Pieter Derks (je weet wel, hij van De Wereld Draait Door en De Slimste Mens) schrijft elke week een column over de actualiteit. De zwartepietendiscussie ontkwam niet aan zijn scherpe blik.

3. Theo Maassen

In zijn oudejaarsconference ‘Einde Oefening’ (2013) maakt Theo Maassen, zoals we van hem gewend zijn, harde grappen, ‘maar zijn grofheidsfactor is dit keer niet zo hoog dat je ervan schrikt’ (Volkskrant).
Over de zwartepietendiscussie meldt Maassen het volgende:

”De voorstanders van Zwarte Piet zeggen dat er meer mensen zijn die er plezier van hebben dan mensen die er last van hebben. Dat is ook mijn argument voor groepsverkrachting.”
Het bijbehorende fragment kon ik even niet vinden.

O, en trouwens. ‘Zwartepietendiscussie’ mag me dan een vervelend gevoel geven, bij het woord ‘pietenpak’ is dat geenszins het geval! Het spreekt erg leuk uit. Ik heb de neiging het woord meerdere keren achter elkaar te roepen en met mijn schouders op het ritme mee te bewegen, in mijn handen te klappen en de Radetzky Mars op te zetten. Boos uitspreken kan ook al niet. Probeer maar eens, je lijkt onmiddellijk op een verwend kind of een schattige Roosvicee-reclame. Als we nou overal ‘zwartepietendiscussie’ vervangen door ‘pietenpak’? Nee, dat is een volstrekt belachelijk idee.

UPDATE | November 2014

Alle lof voor de Kwis van 15 november.

Ik volg het Sinterklaasjournaal en ga vrijdag mijn schoen zetten. Zo, en nu zeg ik niks meer.

DEEL 1
Het studiejaar is weer begonnen. De onderwerpen van de standaard gesprekken met mensen die ik niet heel goed ken, verschuiven van ‘ga je nog wat leuks doen in de vakantie?’ naar ‘o, en wat voor studie doe je dan?’. Waar ik er in het eerste geval nog gemakkelijk vanaf kom met een vriendelijke glimlach en een verhaal over New York, kom ik in het tweede geval vaak diep in de problemen. Dat komt omdat ik bij de vakantievraag nog heel wat kan verzwijgen (bijvoorbeeld dat ik op de dag dat het zo mooi weer was eigenlijk de hele dag binnen heb gezeten), maar ik bij de studievraag maar één ding kan antwoorden. En dat antwoord luidt: ‘Nederlands.’ Ik probeer er niet een al te schuldbewust gezicht bij te trekken.
Ja, kijk me maar niet zo aan, ik studeer Nederlands inderdaad.

‘O, wil je leraar worden?’ is een veel voorkomende reactie op mijn bekentenis. Ik zal meteen even het bijbehorende antwoord geven: ‘Nou, nee, dat is niet per se de bedoeling, maar ik sluit niks uit.’
Andere geschrokken gesprekspartners reageren met ‘o, echt!? Ik ben echt heel slecht in spelling en zo.’ Ook dit misverstand zal ik uit de wereld helpen. Ik studeer Nederlands, geen spelling. Ik heb exact één college (klankleer) over spelling gehad en de hoofdgedachte daarvan was dat het onbegrijpelijk is en het allemaal nooit meer goed komt.
Ik krijg trouwens ook geen colleges woordenboek (dus ik ken NIET alle woorden).

Zo, nu dit duidelijk is, wil ik het even hebben over de enige geschikte reactie op mijn mededeling dat ik Nederlands studeer. Het is niet moeilijk. Het is geen lange zin die je uit je hoofd hoeft te leren. Eigenlijk is het heel simpel: ‘o, wat leuk, ik houd ook erg van taal.’ Dat is alles. En als je nog twijfelt over het waarheidsgehalte van die bewering, lees vooral verder.

DEEL 2

Na zijn strijd met Spanje
Hield Willem van Oranje

Het leven is niet saai
Sinds ik Patricia Paay

Het lijk was verdwenen
De zoektocht gestart
Kees vond de benen
En Maarten ’t Hart

Het was een duet
Maar klonk als gekrijs
Want ik raakte de toon kwijt
En Ivo de Wijs
(#johnvsliedregt)

Deze voldoet misschien niet helemaal aan de eisen, maar is desalniettemin het delen waard:

DOMWEG
We lopen met zijn tweeën langs de IJssel
Te praten over verskunst en ik noem
Per ongeluk de dichter Bloem van Deyssel
En omgekeerd Jeroen van Dijsselbloem
@erikvmuiswinkel

Ding 3
In 2011 (en 2013) was er wel eens een programma op tv met de titel ‘Tatatataal’. Het was een grappig programma met als presentator iemand die Nederlands heeft gestudeerd (!), namelijk Erik van Muiswinkel. In het programma was er de rubriek ‘Beter dan Gorter’, (ook wel eens ‘Korter dan Gorter’ genoemd trouwens, Gorters Mei heeft namelijk 4381 regels) waarin deelnemers bekende gedichten anders moesten afmaken. Er zaten briljante vondsten tussen. Iemand achter het youtubeaccount ‘athrodios’ heeft wat tijd opgeofferd om er een compilatie van te maken. Het is het kijken meer dan waard. En nou niet na twee wegklikken, want ze worden alleen maar beter.

Ik heb zelf ook een poging ondernomen, trouwens. Het is wat flauw om in deze post alleen maar te teren op andermans creaties dus vooruit. Naar het bekende gedicht van niet Godfried Bomans noch Michel van derPlas.

3Gezusters

_____

8:10 Om iets over achten kwam ik aanlopen bij het tijdelijke gebouw van de  Lawei. Ik vond het vooral vroeg en omdat de kaartverkoop pas om tien uur begint, ging ik ervan uit dat ik eerst rustig mijn laptop kon opstarten en een paar koppen thee kon drinken. Ik was dan ook erg verrast toen ik bij binnenkomst mensen aantrof. Bij de ingang, aan tafels, voor de kassa. Er waren best erg veel mensen. Naar verluidt wachtten de eerste mensen al om half zeven voor de ingang. Wie zijn deze mensen!? Ik hoop ze straks even te spreken.

De sfeer is grappig. Er is thee en koffie voor de bezoekers. Sommigen lezen rustig een boekje, anderen praten of kijken rond. Via een beamer wordt een show van Jochem geprojecteerd en mensen lachen om grappen die ze waarschijnlijk uit hun hoofd kennen.

8:45 Het wordt steeds drukker. Er zijn al een stuk of negentig man. De groep Myjerfans heeft nu besloten alvast voor de kassa een rij te vormen.

9:11 ‘Kijk, dat zijn de mensen die hier als allereerst stonden!’ Er zijn al verschillende mensen die het me aanwezen. Maar waarom? En hoe vroeg?

‘De wekker ging om vijf uur.’ – Cor en Tjeerd

Cor en Tjeerd heten ze, en ze staan hier, houd je vast, vanaf zes uur ’s ochtends. De twee mannen komen niet eens uit Drachten, maar moesten eerst nog twintig minuten rijden. ‘Ja, de wekker ging om vijf uur.’
Het gebouw van de Lawei was nog niet open, maar dat was geen probleem. Naast hen staan twee knalgele klapstoeltjes. ‘We konden zitten, we hadden een thermoskan koffie mee en de krantenjongen had nog een krantje over.’ Ze lachen en kijken alsof het allemaal de normaalste zaak van de wereld is. Maar fan zijn ze wel. ‘Ja, ik vind Jochem wel erg leuk inderdaad. Wat ik ook leuk vind, is dat hij niet zoveel vloekt.’ De ander is al net zo enthousiast. ‘Hij is een echte komiek. Dat drukke aspect vind ik ook leuk.’
Nu is het iets over negenen en ze staan voor in de rij. Nog even te gaan totdat ze hun kaartjes kunnen bemachtigen.

Lange rij hè? En dan heb je de drukte binnen nog niets eens gezien.

9:38 Helemaal in het midden vooraan staat een man. Hij beweert nog net niet de grootste fan van Jochem Myjer te zijn, maar fanatiek is hij wel.

‘Geen cabaretier hè, komiek!’ – Henk

Henk was vanochtend niet zo vroeg als Cor en Tjeerd van hierboven, maar vroeg was hij wel. Toen ik hem uitlegde dat ik een blog bij houd over cabaret verbetert hij me onmiddellijk. ‘Jochem is geen cabaretier hè, hij is een komiek. Dat zei hij laatst op tv. Hij is een komiek, net als André van Duin en Bert Visscher.’
Toen ik hem vroeg naar zijn favoriete quote kwam hij meteen met ‘De geit is gemolken.’ ‘Ja, dat vind ik prachtig. Ik heb  ook een t-shirt hè, daar staat het op.’ Hij heeft het niet aan vandaag. Misschien zat het nog in de was.
Henk heeft de show al een keer gezien, in Leeuwarden. Het viel blijkbaar in de smaak want het is niet voor niks dat hij nu pal in het midden vooraan staat ‘Nee, ik wil wel de goede stoelen, in het midden en vooraan. Zat jij ook vooraan bij de try out? Kreeg je water over je heen? Heb je met balletjes gegooid?’ Misschien is Henk nog wel fanatieker dan Cor en Tjeerd bij elkaar. Ik hoop dat hij de kaartjes krijgt die hij wil.

9:48 Het grote scherm waar zojuist filmpjes van Jochem op getoond werden is nu blauw. Niet dat de apparatuur het niet meer doet, maar er staat iets te gebeuren en het is spannend. Houd de blog in de gaten!

Het publiek schrok en begon toen de grijnzen.

9:55 Het publiek schrok gewoon. Op het grote scherm verscheen opeens het hoofd van Jochem Myjer, hij was online op Skype. ‘Goedemorgen Drachten!’ De mensen die zojuist nog zo braaf stonden te wachten, juichten. ‘Wat een eer dat jullie in de rij staan zeg!’ Het publiek juichte weer. ‘Zo leuk is het niet hoor.’ Gelach. De mensen in het publiek zwaaiden, filmden en grijnsden erover.
Nog even liet Jochem zijn kinderen aan het woord. ‘Wat fijn dat jullie er zijn!’ De een nog schattiger dan de ander. Ook zijn vriendin kwam in beeld, ‘wat fijn dat jullie er zijn!’ ‘Ja,’ zegt Jochem, ‘kan zij weer nieuwe kleren kopen.’
Toen de verbinding verbroken werd, kreeg de beamer een applaus. De grote groep mensen moet nog steeds wachten, maar de sfeer zit erin.

10:01 Ook op de website is het enorm druk. ‘Er zijn 800 wachtenden voor u’ schijnt ie te melden.

Mevrouw de Jong staat al uren in de rij voor haar kleinzoon

10:22 Inmiddels lopen de eerste mensen tevreden met hun kaartjes het gebouw van de Lawei uit. ‘Helemaal vooraan!’ lacht een man. Hij kijkt van zijn tickets naar de grote groep mensen. ‘Zo, ik kan naar huis.’
Maar de rij blijft en ook de telefoon rinkelt om de haverklap. In de derde rij staat een mevrouw bijna vooraan. ‘Nee, ik ken zelf helemaal niks van Myjer, maar ik sta hier voor mijn kleinzoon.’ Mevrouw de Jong staat al uren in de rij om het verjaardagscadeau voor haar twintigjarige kleinzoon en zijn moeder te bemachtigen. ‘Hij kent die filmpjes heel goed!’ Ze is bijna aan de beurt. Ik denk dat de kleinzoon erg blij is met zo’n toffe beppe!

Mensen. Heel veel mensen.

11:12 Bijna vijf kwartier na de start van de kaartverkoop. De lange rij die tot ver buiten het gebouw stond is bijna verdwenen. Toen ik de warmte van alle mensen even ontvluchtte en buiten stond af te koelen, sprak ik mensen die naar buiten kwamen, opgelucht dat ze na die uren hun kaartjes in handen hebben. De meesten die weg gaan hebben zo’n twee uur gestaan. Anderen minstens het dubbele. Het lijkt erop dat iedereen die hierheen gekomen is ook naar de voorstellingen kan. Maar het scheelt niet alles en bijna is alles uitverkocht.

11:39 Het beeld dat ik zie als ik links het hokje uitkijk is leeg. Alle mensen die er nog geen uur geleden stonden, zijn naar huis (denk ik), met kaartjes (ga ik vanuit). Als ik mijn oren dicht doe, zou ik geloven dat de rust is wedergekeerd. Echter, op de achtergrond speelt nog steeds het nummer ‘Mijn dag’, rinkelt de telefoon non-stop en lopen er mensen om mij heen die proberen problemen op te lossen.

11:43 De voorstelling is uitverkocht. Compleet. Alle plekken, ook die voor slechthorend en slechtzienden. En dat in minder dan twee uur. Er zijn vast mensen die nu teleurgesteld achter hun computer de site van de Lawei weer wegklikken, maar de die-hardfans, zoals Cor, Tjeerd, Henk en de kleinzoon van mevrouw de Jong hebben kaartjes. En dat verdienen ze ook, vind ik.

En hé, je zou kunnen overwegen deze pagina te liken, dan blijf je op de hoogte van al het andere leuks!

Mijn eerste herinneringen aan het theater ruiken naar taaitaai. Het zou best kunnen dat ik voor de taaitaai ook al eens bij een voorstelling ben geweest, maar de geur van sloffe uitvergrote pepernoot is nogal penetrant. Bij alles dat ook maar een beetje naar het spul ruikt, denk ik aan het sinterklaassprookje.

Het sinterklaassprookje, als het kon had ik dat verzuchtend, melancholisch opgeschreven. Zo van ‘ach, die goeie ouwe tijd, daar is mijn liefde voor het theater begonnen,’ maar ja, schrijf maar eens een woord melancholisch op. Zie je op papier niks meer van. En bovendien zijn de herinneringen helemaal niet zo roze.

Elk jaar, in de week van vijf december, gingen we met de hele basisschool in een lange stoet naar het Posthuistheater – twee aan twee, niet klieren, op de stoep lopen. Daar kregen we een voorstelling te zien. Su-per leuk want het was bijna pakjesavond, we hoefden die middag geen sommen uit Rekenrijk te maken en mochten vroeger naar huis. Van de voorstellingen kan ik me weinig herinneren. Eigenlijk niks. Alleen een paar details van ervoor: met de hele zaal zo hard mogelijk gillen als het licht uit ging. En erna: TAAITAAIPOP. (Wíe heeft de taaitaaipop bedacht?? En nog nog belangrijker: waarom?!?).

Dat was mijn weinig vonkende eerste kennismaking met dat waar ik nu bovenmatig enthousiast van wordt. Gelukkig is het helemaal niet bij een eerste kennismaking gebleven. Door mijn ouders werd ik ook meegenomen, bijvoorbeeld naar Cabarestafette (drie korte stukjes cabaret door drie beginnende cabaretiers). Dat maakte veel meer indruk. Ik gilde niet als het licht dimde, maar was muisstil: het ging beginnen.

Ik voelde dat het bijzonder was. Met mensen die je totaal niet kent in een donkere zaal. Stil en heel hard lachend. Dát zijn de echte herinneringen. De gratis cola in de pauze, de opklappende stoeltjes bij de staande ovatie aan het eind. Het had iets magisch dat ik niet kon (kan) grijpen en ik ben er niet meer weggegaan. Letterlijk wel hoor: ik eet mijn boterham met hagelslag gewoon op een donkergrijs Ikeastoeltje (was het maar een theaterstoel), maar op datzelfde stoeltje struin ik al klikkend YouTube af en ontdek ik dingen. Waardoor ik nu mijn stufi uitgeef aan cabaretkaartjes en even later toch weer in het theater zit.

Ik probeer het te verklaren (en betwijfel ernstig of dat lukt) want het is íets. Het lachen, de brok in mijn keel af en toe, het podium met daarop iemand die, hoeveel onzin ook, altijd iets zegt. Iets bijzonders heeft het. Alsof het per ongeluk raakt aan Dat Wat Er Echt Toe Doet. Niet dat ik weet wat dan dan weer is, want dat is een oneindig complex begrip. Maar hé, weet ik veel.

Misschien is het toch begonnen bij de niet zo vonkende kennismaking met dat waarvan ik nu soms een soort van kriebels in mijn buik krijg (echt waar). Waardoor ik samen met een al net zo geografisch gehandicapte vrienden het station van Sneek terug probeer te vinden, (Do ist der Bahnhof.). Waardoor ik eindeloos quotes roep, overal en altijd. Waardoor ik ultiem blij kan zitten lachen op een rood stoeltje.