Category Archives: cabaret/comedy

Wat moet een cabaretier toch met al die bloemen die hij krijgt na een voorstelling? Jeroen Woe, Youp van ’t Hek, Wim Helsen, Pieter Derks en anderen nemen de bosjes graag in ontvangst. ,,Geven is altijd goed, ontvangen ook.’’

In het theater heb je niet zoals in de bioscoop een aftiteling. Lastig, juist na een indrukwekkende cabaretvoorstelling kun je toch niet zomaar, bam, de lampen aandoen en in gesprek raken met je vrienden alsof er niks gebeurd is? Gelukkig is een voorstelling nooit bam afgelopen. Rondom het einde zit een tamelijk vaste procedure met als hoogtepunt de bloemen.

Die bloemen zijn een merkwaardig fenomeen. Ervan uitgaande dat het theaterseizoen loopt van september tot juni, 9 maanden dus, en dat een cabaretier zo’n 12 keer per maand op de planken staat, krijgt een artiest 9 x 12 = 108  bossen bloemen per jaar! Hon-derd-acht! Verjaardags- en prijswinbloemen niet meegerekend. Dat vind ik veel. Als je die allemaal schuin af moet snijden en in lauwwarm water zetten, houd je geen tijd meer over. En geen plek in je huis. Wat moet je ermee?

Op internet ging ik op zoek naar informatie over deze gewoonte. Dat mislukte jammerlijk, want mijn zoekresultaten werden gedomineerd door stukjes over Karin Bloemen. Daarom besloot ik het de cabaretiers zelf maar te vragen. En ik kreeg heel leuke antwoorden. “De volgende keer in Heerenveen of Drachten krijg jij mijn bloemen!” zei Youp van ’t Hek. Verder vertelden ze van alles. Dat ze soms helemaal geen bloemen krijgen. Of ze zelf moeten betalen. En zijn de bloemen eigenlijk wel voor de artiesten? Of misschien meer voor het publiek?

“Of mijn technicus krijgt ze mee om zijn vrouw blij mee te maken”

,,Ik vind het heel fijn om een huis vol bloemen te hebben’’, begint Carolien Borgers. Ze is dan ook blij als ze een boeket krijgt. Een half bosje vaak, want de meeste theaters denken dat ze alleen op het podium staat. ,,De gitarist krijgt de andere helft. De bos hebben ze vlak voor het einde van de voorstelling nog driftig uit elkaar gehaald en er twee bosjes van gemaakt. Meestal erg karige bosjes, maar dat vind ik ook wel ontroerend.’’ Hoe klein ook, ze neemt het mee naar huis. ,,Fijne bijkomstigheid: mijn gitarist houdt niet van bloemen dus ik krijg die van hem ook altijd mee.’’

Ook Pieter Derks zet ze thuis in een vaas. ,,Of mijn technicus krijgt ze mee om zijn vrouw blij te maken.’’ Niet iedereen neemt ze altijd mee. Jeroen Woe zegt schuldbewust: ,,De eerste uitdaging is om ze niet te vergeten! Soms laten we ze per ongeluk liggen in de kleedkamer, dat is natuurlijk niet zo beleefd.’’

Meenemen hoeft niet per se. Je kunt ze ook weggeven, een tactiek die menig cabaretier hanteert. Aan de dame van de artiestenfoyer (Youp van ’t Hek), aan een knap meisje op de eerste rij (Pepijn Schoneveld) of aan ,,de persoon die ik medeplichtig heb gemaakt aan de voorstelling.’’ (Wim Helsen).

“Ik moest mijn bloemen zelf betalen”

,,Geven jullie een artiest altijd bloemen na een voorstelling?’’ Vroeg ik meerdere theaters. ,,Ja’’, zegt De Lawei. ,,Ja, altijd’’, antwoordt het Posthuistheater in Heerenveen. Ook Carré in Amsterdam geeft altijd bloemen bij de eerste voorstelling of première. Maar niet alle theaters geven bloemen. Sommige theaters reageren desgevraagd dat ze er simpelweg de financiële middelen niet voor hebben. Geen bloemen is dan een oplossing, maar je kunt het ook anders aanpakken.
Theater Bellevue in Amsterdam is daar berucht om. Pepijn Schoneveld kreeg na zijn première wel bloemen, maar die moest hij zelf betalen. Een dergelijk verhaal komt de Vlaamse komiek Wouter Deprez bekend voor. ,,Jaaa’’, roept hij uit wanneer ik hem ernaar vraag. ,,Daar hebben ze wisselbloemen, die moet je teruggeven. Dat zijn plastic bloemen, die liggen daar bovenop een kast en die stoffen ze voor de voorstelling even af.’’

Andere theaters geven iets anders, meestal een streekproduct. In Naaldwijk geven ze een kistje groenten, in Tiel appels. Podium Reimerswaal in het Zeeuwse Rilland heeft jaren een T-shirt met daarop Vrienden van de mossel gegeven. Een woordvoerder: ,,Er zijn cabaretiers die ermee gingen stappen in Amsterdam (Leo Alkemade en Roel Bloemen). Dat leidde tot grote hilariteit.’’ Rode wijn is ook een populair bedankje. ,,Dat vinden we altijd erg leuk’’, zegt Jeroen Woe. ,,En soms krijgen we een fles speciaalbier, dat is natuurlijk het allermooist.’’

“Wij noemen geen namen”

Dat de bloemen gegeven moeten worden ná de voorstelling, daar is iedereen het wel over eens. Maar wanneer precies lijkt nog best lastig. In Carré wordt het moment bepaald door de toneelmeester. In het Posthuis wordt er vooraf gewaarschuwd: ,,als er dit of dit gezegd of gedaan wordt, dan zijn we nog vijf minuten verwijderd van het einde.’’ Meestal geeft de techniek een seintje. Dat moment is niet altijd even gelukkig, vindt Jeroen Woe. ,,Dat het publiek net besluit dat het wel lang genoeg geklapt heeft en dat dan nog eens die bloemen komen. Wij blijven vriendelijk lachen, maar in de zaal zie je de mensen kijken van: schiet es op joh, we krijgen pijn in de handen!’’

Rigt Oostenbrug, van de Lawei in Drachten, werkte voorheen in de horeca van De Oosterpoort in Groningen. Bloemen geven behoorde af en toe tot haar taak. Dat was geen probleem, tot ze een bos aan Vincent Bijlo moest overhandigen en niet wist dat hij slechtziend was. ,,Toen ik het toneel op kwam liep hij af, en dus liepen wij tot twee keer toe achter elkaar aan over het toneel.’’

Pieter Derks pleit voor een duidelijke geefinstructie. ,,Dat zowel artiest als bloemenmeisje weten of er gezoend wordt, of een hand geschud, of alleen maar overhandigd. Nu sta ik vaak toch anderhalf uur te spelen in zenuwachtige afwachting van dat ongemakkelijke moment tijdens het slotapplaus.’’

Alle cabaretiers genoemd in dit verhaal geven aan dat ze het fijn vinden om bloemen te krijgen. Carolien Borgers: ,,De traditie geeft voor mij aan dat mensen blij zijn dat je gekomen bent, dat je het publiek een goede avond hebt bezorgd.’’ Toch heeft Theater Carré ook andere ervaringen. Daar gaat de anekdote dat een beroemde artiest – ,,wij noemen geen namen’’ – de bos weigerde omdat zij het boeket te veel vond ruiken.

“Zonder bloemen ga ik ook door met spelen”

Maar zijn de bloemen wel echt voor de artiest? ,,Het is in onze beleving bijna meer iets voor het publiek dan voor de artiest.’’ Jeroen Woe daarover: ,,Als we een keer geen bloemen krijgen, vragen mensen in de foyer ons na afloop of we dat niet stom vonden, dat we geen boeketje kregen.’’ Dat is ook wat ze bij theater Geert Teis in Stadskanaal zeggen, ,,dat het de avond voor het publiek compleet maakt.’’

Bloemen als bedankje voor de artiest of als vervanging van de aftiteling voor het publiek. Het maakt ook niet zoveel uit, het is een mooie gewoonte. ,,Zonder bloemen ga ik ook door met spelen’’, zegt Youp van ’t Hek. ,,Geven is altijd goed, ontvangen ook,” aldus Wim Helsen. Pieter Derks: ,,Een goede, dikke, vette, kleurrijke bos bloemen, gebracht door een goedlachse dame van het theater, daar kan niemand tegen zijn.’’ Al wordt het soms een beetje veel. Als ik aan het eind van mijn vragenlijstje vraag of de cabaretier verder nog iets kwijt wil, antwoordt Jeroen Woe: ,,Bloemen. Een bos of 6. Iemand?’’

Dit artikel verscheen op 19 maart 2015 in de cultuurbijlage van de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden.

Lees hier het voorafgaande stukje.

“Lelystad, wat deed je dan toch in Lelystad?”
“Ik bezocht een voorstelling van Louise Korthals”
“Leuk?”
“Ja.”
“Wat voor soort voorstelling was het?”

Daar begon het gedonder al. Uitleggen wat voor soort voorstelling ik net gezien heb, vind ik bijna net zo moeilijk als het beantwoorden van vragen als “Van wat voor muziek houd je?” en “Hoe dom kun je zijn?” De eerste indrukken in mijn hoofd zijn te fragmentarisch om begrijpelijk te zijn. Een overall gevoel van ‘wow’ of onduidelijke herinneringen: ‘Dat ene liedje was zo mooi’. Hoe welwillend de gesprekspartner ook, daar heb je niks aan. 

Louise Korthals maakt persoonlijk en geëngageerd cabaret, met heel mooie liedjes. Dat is ook een antwoord op de vraag, en allemaal waar. Maar vrij algemeen. Want inderdaad, het is geëngageerd, maar zoals ik al eerder heb geschreven word ik wat kriebelig van die term, alsof er iemand op het podium staat met een opgeheven vingertje. Louises stijl is juist luchtig en persoonlijk. Er zit een vleugje theater door en wat betreft haar grappen doet ze me een tikkeltje denken aan Brigitte Kaandorp. Met name de grappig gebrachte observaties en de manier waarop ze de hele voorstelling druk bezig is een bank in de vorm van een pistool over het podium te slepen.  De komische anekdotes en mooie verhalen worden afgewisseld met liedjes. Liedjes met prachtige begeleiding en gezongen met een heldere en krachtige stem. ‘Als je dan voor God speelt. Als je dan toch zo graag voor God speelt, doe dan in godsnaam je best’.  Het liedje bezorgde me stiekem even kippenvel. Toen we na afloop met drie mannen stonden te praten, waarvan de verhoudingen ons compleet onduidelijk bleven, pleitte een van hen voor een cd met de liedjes van de voorstellingen. Een andere bezoeker zei: ‘Ik vind het knap hoe ze allemaal losse, kleine, mooie verhaaltjes vertelt, met toch één thema erdoorheen geweven.’ (*)

Vragen als ‘wat voor soort voorstelling was het?’ zijn behoorlijk lastig, maar als je even wacht komt er heus wel iets van een antwoord. Al is het dan misschien voorafgegaan door ‘Heb je even?’ Want Louise Korthals is vooral ook Louise Korthals.  En die beschrijf je niet zomaar.

Na afloop overviel ik bezoekers met een minstens zo lastige vraag. ‘Wat vond je ervan?’ In hun ogen zie ik altijd weer dezelfde worsteling om de fragmentarische indrukken om te zetten in een antwoord. Maar er komen antwoorden, weet ik inmiddels uit ervaring. En deze keer waren die behoorlijk eensgezind. Wat zei men zoal?

Een nog beter antwoord op de vraag is overigens: ‘Ga maar kijken’.  Dat is ook wel een goed idee.

Op de rode pluche stoelen van schouwburg Odeon in Zwolle, helemaal vooraan, zitten Janine en ik te wachten. De tl-verlichting gaat aan,  de gordijnen worden weggeschoven, snoeren worden opgerold. Langzaamaan wordt dat wat net nog een theaterzaal leek, opgeruimd tot niets dan een kille lege ruimte.

We hebben net de voorstelling ‘Hier is wat ik denk’ van Wouter Deprez gezien. Wouter is een gespierde Vlaming met een glimmend oorbelletje en (maar?) een lieve gezichtsuitdrukking en donkere pretogen. En grappig, hij is ook grappig. Na een paar minuten komt hij naar ons toelopen. Met een stralende blik steekt hij zijn hand uit. ‘Daarachter is een soort foyertje, daar kunnen we wel gaan zitten.’ Oehoe, amai, we gaan behind the scenes!

‘Hier is wat ik denk’ is Wouters achtste voorstelling. Maar wat voor soort voorstellingen hij maakt, is nog niet zo’n gemakkelijke vraag. ‘Ja, dat is een beetje lastig. Cabaretiers zeggen altijd dat het geen cabaret is, stand-up comedians vinden het geen stand-up comedy en theatermakers noemen het geen theater.’ Hij lacht. ‘Dus ja.’ Het is inderdaad lastig zo een keuze te maken. 

Er bestaan mensen die, als ze een film hebben gekeken in de bioscoop, metéén, zodra het muziekje van de aftiteling begint te spelen, opstaan, hop, hun jas grijpen, hun frisdrankbeker onder de arm klemmen en de zaal uitlopen. ‘Prachtige film!’ Dat snap ik niet. Ik snap niet hoe ze dat kunnen en heb bewondering voor hun klaarblijkelijk pijlsnelle omschakelingsvermogen. Als ik een film heb gezien, staar ik daarna ademloos en zo lang mogelijk naar de aftiteling. Tot de zaal bijna leeg is, pas dan sta ik op. Ik heb even (oké, best lang*) nodig om de film te verwerken en tot me door te laten dringen dat er ook nog een wereld is, en ik een leven heb.

In het theater heb je over het algemeen geen aftiteling. Lastig, juist na een indrukwekkende voorstelling kun je toch niet zomaar, bam, de lampen aandoen en in gesprek raken met je vrienden alsof er niks gebeurd is? Gelukkig is een voorstelling nooit bam afgelopen. Er zit een volledige en tamelijk vaste procedure omheen. Kort samengevat gaat die zo:

1. Artiest spreekt laatste woorden van de voorstelling (publiek in verwarring, is het nou afgelopen?)
2. Lampen gaan uit (ja dus)
3. Publiek gaat klappen
4. Lampen gaan weer aan
5. Artiest buigt en doet een halfslachtige armbeweging richting licht en geluid
6. Publiek gaat staan
7. Artiest buigt nog eens
8. Artiest rent coulissen in
9. Publiek blijft klappen
10. Artiest rent (verrassing!) weer terug en buigt nog maar een keer
11. Medewerker van het theater loopt op met een bosje bloemen
12. Medewerker van het theater wordt opgemerkt door artiest in kwestie en geeft de bloemen (al dan niet met een hand of drie zoenen) aan de artiest
13. Artiest buigt, zwaait met bosje bloemen, en verdwijnt in de coulissen
14. Lampen in zaal gaan aan

En pas dan is het afgelopen. Pas dan stromen de mensen de rijen uit, op weg naar het bier, en ben ik enigszins in staat mijn medetheatergangers aan te kijken en iets uit te brengen. ‘Wow.’ Bijvoorbeeld.

Zo gaat het altijd (soms komt er nog een toegift, een beetje verwarrend vind ik, maar gemakkelijk in te voegen tussen nr. 12 en 13) en ik ben blij dat er tijd wordt ingeruimd voor omschakeling. Voor de artiest lijkt het me ook fijn. Niet in één keer bam klaar met voorstelling, maar rustig in 14 stapjes kunnen veranderen van geconcentreerde artiest in jezelf.

Youp van ’t Hek met bloemenmeisje Mariska

Er is eigenlijk maar één ding dat ik niet begrijp ik aan deze hele gang van zaken, en dat is stap 11 en 12, het bosje bloemen. Ik vind het een vriendelijk gebaar hoor, maar wat moet je in vredesnaam met al die bloemen? Ervan uitgaande dat het theaterseizoen loopt van september tot juni, 9 maanden dus, en dat een cabaretier zo’n 12 keer per maand op de planken staat, krijgt een artiest 9 x 12 = 108  bossen bloemen per jaar! Hon-derd-acht! Verjaardags- en prijswinbloemen niet meegerekend. Dat vind ik veel. Als je die allemaal schuin af moet snijden en in lauwwarm water zetten, houd je geen tijd meer over. En geen plek in je huis. Wat moet je ermee?

Gelukkig is er uitkomst. Jeroen Woe, Youp van ’t Hek, Wim Helsen, Pieter Derks en anderen geven antwoord op mijn o zo prangende vragen. Lees hier de post!

* Dezelfde afwijking ook met televisie. Ik kan niet eens goed een avond voor de tv hangen. “Niet in de laatste plaats omdat ik vaak zó meeleef dat ik na anderhalf programma kapot ben.”

Beste Lucky,

Zoals je wellicht weten zal
Met al je fantasie,
Pieten die zijn overal
Ook in de Harmonie

Zo ook afgelopen donderdag
En in de kleine zaal
Drie keer raden wie hij daar zag
Precies, ons allemaal

En op het podium stond een man
Een jochie nog, voorwaar
Het ene moment met niks en dan
Met piano en gitaar

Het was gezellig en intiem
Omdat grotesk bij hem niet hoeft
De liedjes kwetsbaar en miniem
Maar niet triest of te bedroefd

Hij is wat rommelig, niet slordig
Neemt je mee in zijn gedachten
En als hij liedjes zingt
Zit je muis-, muisstil te wachten

Maar pakjesavond naderde
Het probleem liep uit de hand
De pieten die vergaderden
Wat geeft men zo’n muzikant?

Hij heeft al een gitaar
Heeft humor, is ad rem
Een piano, de looks, het haar
De moves, de grove, de stem

Hij heeft een mondharmonica
Hij heeft gevoel, hij heeft de zaal
Hij heeft alles voor een mooie avond
Hij heeft het allemaal

(Misschien alleen geen blogpost
Maar ook dat is opgelost)

Sint & Piet

“We willen graag met iedereen vergeleken worden, mits de conclusie vervolgens maar is dat we er niet echt op lijken.”

Vrijdagavond ging ik met een vriendin naar Herman in een bakje Geitenkwark. Inderdaad, Herman in een bakje Geitenkwark. Vier mannen op een podium, geen decor, geen instrumenten. Ze wilden hun ideeën tonen aan de wereld, zochten daar een vorm voor en vonden het: theater. Ze willen graag met iedereen vergeleken worden, “mits de conclusie vervolgens maar is dat we er niet echt op lijken. En dat we iets heel bijzonders en unieks en nieuws zijn.” Een verrassende, afwisselende en ietwat verwarrende avond.

Rob, Rein, Benny en Polle spelen de voorstelling die avond in Sneek voor de 128e keer. Tijdens de tournee verandert de voorstelling nog een klein beetje. “Heel rustig en je merkt er niks van, maar na drie jaar heeft Benny opeens een baard. Dat soort shit.” Aldus Rob. Het meeste blijft echter gewoon hetzelfde en dat is maar goed ook. Kleine sketches en absurde liedjes wisselen elkaar in een rap tempo af. De overgangen zijn soepel, je hebt niet eens tijd om te klappen. Op het ene moment gaan er vierstemmig 17 kiwi’s in een blender en een seconde later springen de tranen je in de ogen om een sketch over een jongetje en zijn vader. Ik zat vol verbazing en verwarring in de zaal en was tussen het lachen door onder de indruk van hun muzikaliteit.

Toen ik bezoekers na afloop vroeg wat ze ervan vonden, zeiden ze allemaal onmiddellijk dat het zo muzikaal was. “En absurd, maar niet te.” Een andere bezoeker vond het seksgrappengehalte wel wat hoog. “Er zaten best veel ouderen in de zaal dus in het begin was ik bang dat zij dat niet zo op prijs zouden stellen, maar het bejaarde stel dat naast mij zat hing helemaal scheef in hun stoel van het lachen.” Er zaten inderdaad een paar grapjes in over geslachtsdelen, maar plat werd het nooit. Hoe plat kan de zin ‘soms weet ik niet waar mijn balzak eindigt en mijn anus begint’ nog zijn als het loepzuiver vierstemmig gezongen wordt?

De tournee van de huidige voorstelling, gewoon getiteld ‘Herman in een bakje Geitenkwark,’ is bijna afgelopen. In maart beginnen ze met de try-outs van hun nieuwe show. “Die wordt zeker anders, maar we garanderen eenzelfde hoeveelheid lol, ontroering en ontgoocheling,” zegt Rob. De naam? “O, die gaat gewoon Herman in een bakje Geitenkwark II heten,’ lacht hij na de voorstelling, “en die daarna Herman in een bakje Geitenkwark III”. Handig om bij te houden of je wel overal bij bent geweest. Want dat moet je doen, het was namelijk fantastisch. En als je meer wilt weten, moet je maar gewoon gaan kijken.

Verwacht geen toneel, verwacht geen concert, verwacht geen cabaret. Verwacht Herman in een bakje Geitenkwark, want dat is wat je krijgt. Op schaal van één tot geitenkwark, 87.

“Hij zei best wel vaak dingen waarvan ik dacht, ‘ja, daar heeft hij een punt’.”
– “Inderdaad, Twixen moeten niet steeds groter en kleiner worden.”
“Nee, dingen die werken moet je niet veranderen.”
– “Erik for president.”

Gisteren stond Erik van Muiswinkel in het Posthuis Theater in Heerenveen met zijn voorstelling ‘Schettino!’. Een voorstelling over leiderschap en over de vraag wie we eigenlijk nog achterna lopen in de 21 eeuw. Ik zal het maar eerlijk toegeven: ik was onder de indruk. Ik was echt onder de indruk. Hoe hij me meesleepte in zijn verhaal, hoe hij het publiek een Bijbelverhaal voorlas, hoe hij vol eerbied over Reve en Komrij sprak en hoe de voorstelling van het begin tot het eind klopte.   Ik ving gesprekken op toen we na de voorstelling ons drankje dronken en wachtten op de bitterballen.

“Wat vond je ervan?”
– “Tja. Wel mooi.”
“Niet zo?”
– “Ja, nee echt, mooi. Misschien komt het doordat hij die Poelifinario heeft gewonnen dat ik verwachtte dat het juist heel vernieuwend zou zijn.”
“Ja.”
– “Het was een heel degelijke voorstelling eigenlijk. Cabaret zoals je je cabaret voorstelt. Grote lijn, goede grappen, mooie muziek, een boodschap maar geen preek.”
“Werk van een vakman.”
– “Precies.”

“Je kon wel zien dat het een paar kilo geleden was dat de voorstelling begon.”
– “Hoezo?” “Ha, dat Schettinopak was ‘m net iets te klein. Hij moest elke keer zijn jasje naar beneden trekken omdat het bleef hangen op z’n embonpoint.”

Eigenlijk had ik hem nog willen complimenteren met de voorstelling. Maar hij was al weg. Voor de bitterballen kwamen.

‘Nooit meer zingen over zwarte knecht’, kopte de Leeuwarder Courant eergisteren. En daar gaan we weer. Aanleiding (of excuus) voor het volgende stuk. Wie ben ik om niet iets te zeggen over de zwartepietendiscussie? Niks inhoudelijks hoor, als je m’n mening wilt weten, moet je dat maar vragen (en zelfs dan hangt het van de situatie af of ik die wel geef, ik word liever niet onthoofd).

Toegegeven, bij het lezen of horen van het woord ‘zwartepietendiscussie’ krijg ik een gevoel dat ik niet per se zou karakteriseren als ‘positief’. Het is meer een gevoel dat ik ook wel eens heb als ik net wakker word, het gevoel ‘er was iets vervelends, maar ik weet even niet meer wat.’ Een beetje onduidelijk inderdaad, maar wel hardnekkig en precíes dat gevoel heb ik ook bij zwartepietendiscussie. Ik wil niet zeggen dat het een onbelangrijke discussie is, maar ik weet soms niet meer zo goed wat ik ermee moet. Gelukkig zijn er altijd mensen die je laten lachen. Humor heeft zo zijn leuke kanten. Het relativeert het een en ander, het geeft je een nieuwe invalshoek en laat je nadenken. En soms ook: het laat je grinniken, ongeacht wie of wat waarom niet of wel gelijk heeft, en met welke (on)argumenten eigenlijk.

Voor de gelegenheid heb ik uitgezocht: een lied van de Kwis, een column van Pieter Derks, een stukje uit de oudejaarsconference van Theo Maassen en ten slotte een aantal al dan niet onzinnige tweets. Doe ermee wat je wilt. (Kijken bijvoorbeeld.)

1. De Kwis

Dit lied komt uit de eerste aflevering van vorig seizoen. Een jaar geleden dus, maar toen was de discussie niet minder. Misschien wel mijn Kwisfavoriet.

2. Pieter Derks

Pieter Derks (je weet wel, hij van De Wereld Draait Door en De Slimste Mens) schrijft elke week een column over de actualiteit. De zwartepietendiscussie ontkwam niet aan zijn scherpe blik.

3. Theo Maassen

In zijn oudejaarsconference ‘Einde Oefening’ (2013) maakt Theo Maassen, zoals we van hem gewend zijn, harde grappen, ‘maar zijn grofheidsfactor is dit keer niet zo hoog dat je ervan schrikt’ (Volkskrant).
Over de zwartepietendiscussie meldt Maassen het volgende:

”De voorstanders van Zwarte Piet zeggen dat er meer mensen zijn die er plezier van hebben dan mensen die er last van hebben. Dat is ook mijn argument voor groepsverkrachting.”
Het bijbehorende fragment kon ik even niet vinden.

O, en trouwens. ‘Zwartepietendiscussie’ mag me dan een vervelend gevoel geven, bij het woord ‘pietenpak’ is dat geenszins het geval! Het spreekt erg leuk uit. Ik heb de neiging het woord meerdere keren achter elkaar te roepen en met mijn schouders op het ritme mee te bewegen, in mijn handen te klappen en de Radetzky Mars op te zetten. Boos uitspreken kan ook al niet. Probeer maar eens, je lijkt onmiddellijk op een verwend kind of een schattige Roosvicee-reclame. Als we nou overal ‘zwartepietendiscussie’ vervangen door ‘pietenpak’? Nee, dat is een volstrekt belachelijk idee.

UPDATE | November 2014

Alle lof voor de Kwis van 15 november.

Ik volg het Sinterklaasjournaal en ga vrijdag mijn schoen zetten. Zo, en nu zeg ik niks meer.

DEEL 1
Het studiejaar is weer begonnen. De onderwerpen van de standaard gesprekken met mensen die ik niet heel goed ken, verschuiven van ‘ga je nog wat leuks doen in de vakantie?’ naar ‘o, en wat voor studie doe je dan?’. Waar ik er in het eerste geval nog gemakkelijk vanaf kom met een vriendelijke glimlach en een verhaal over New York, kom ik in het tweede geval vaak diep in de problemen. Dat komt omdat ik bij de vakantievraag nog heel wat kan verzwijgen (bijvoorbeeld dat ik op de dag dat het zo mooi weer was eigenlijk de hele dag binnen heb gezeten), maar ik bij de studievraag maar één ding kan antwoorden. En dat antwoord luidt: ‘Nederlands.’ Ik probeer er niet een al te schuldbewust gezicht bij te trekken.
Ja, kijk me maar niet zo aan, ik studeer Nederlands inderdaad.

‘O, wil je leraar worden?’ is een veel voorkomende reactie op mijn bekentenis. Ik zal meteen even het bijbehorende antwoord geven: ‘Nou, nee, dat is niet per se de bedoeling, maar ik sluit niks uit.’
Andere geschrokken gesprekspartners reageren met ‘o, echt!? Ik ben echt heel slecht in spelling en zo.’ Ook dit misverstand zal ik uit de wereld helpen. Ik studeer Nederlands, geen spelling. Ik heb exact één college (klankleer) over spelling gehad en de hoofdgedachte daarvan was dat het onbegrijpelijk is en het allemaal nooit meer goed komt.
Ik krijg trouwens ook geen colleges woordenboek (dus ik ken NIET alle woorden).

Zo, nu dit duidelijk is, wil ik het even hebben over de enige geschikte reactie op mijn mededeling dat ik Nederlands studeer. Het is niet moeilijk. Het is geen lange zin die je uit je hoofd hoeft te leren. Eigenlijk is het heel simpel: ‘o, wat leuk, ik houd ook erg van taal.’ Dat is alles. En als je nog twijfelt over het waarheidsgehalte van die bewering, lees vooral verder.

DEEL 2

Na zijn strijd met Spanje
Hield Willem van Oranje

Het leven is niet saai
Sinds ik Patricia Paay

Het lijk was verdwenen
De zoektocht gestart
Kees vond de benen
En Maarten ’t Hart

Het was een duet
Maar klonk als gekrijs
Want ik raakte de toon kwijt
En Ivo de Wijs
(#johnvsliedregt)

Deze voldoet misschien niet helemaal aan de eisen, maar is desalniettemin het delen waard:

DOMWEG
We lopen met zijn tweeën langs de IJssel
Te praten over verskunst en ik noem
Per ongeluk de dichter Bloem van Deyssel
En omgekeerd Jeroen van Dijsselbloem
@erikvmuiswinkel

Ding 3
In 2011 (en 2013) was er wel eens een programma op tv met de titel ‘Tatatataal’. Het was een grappig programma met als presentator iemand die Nederlands heeft gestudeerd (!), namelijk Erik van Muiswinkel. In het programma was er de rubriek ‘Beter dan Gorter’, (ook wel eens ‘Korter dan Gorter’ genoemd trouwens, Gorters Mei heeft namelijk 4381 regels) waarin deelnemers bekende gedichten anders moesten afmaken. Er zaten briljante vondsten tussen. Iemand achter het youtubeaccount ‘athrodios’ heeft wat tijd opgeofferd om er een compilatie van te maken. Het is het kijken meer dan waard. En nou niet na twee wegklikken, want ze worden alleen maar beter.

Ik heb zelf ook een poging ondernomen, trouwens. Het is wat flauw om in deze post alleen maar te teren op andermans creaties dus vooruit. Naar het bekende gedicht van niet Godfried Bomans noch Michel van derPlas.

3Gezusters

_____

8:10 Om iets over achten kwam ik aanlopen bij het tijdelijke gebouw van de  Lawei. Ik vond het vooral vroeg en omdat de kaartverkoop pas om tien uur begint, ging ik ervan uit dat ik eerst rustig mijn laptop kon opstarten en een paar koppen thee kon drinken. Ik was dan ook erg verrast toen ik bij binnenkomst mensen aantrof. Bij de ingang, aan tafels, voor de kassa. Er waren best erg veel mensen. Naar verluidt wachtten de eerste mensen al om half zeven voor de ingang. Wie zijn deze mensen!? Ik hoop ze straks even te spreken.

De sfeer is grappig. Er is thee en koffie voor de bezoekers. Sommigen lezen rustig een boekje, anderen praten of kijken rond. Via een beamer wordt een show van Jochem geprojecteerd en mensen lachen om grappen die ze waarschijnlijk uit hun hoofd kennen.

8:45 Het wordt steeds drukker. Er zijn al een stuk of negentig man. De groep Myjerfans heeft nu besloten alvast voor de kassa een rij te vormen.

9:11 ‘Kijk, dat zijn de mensen die hier als allereerst stonden!’ Er zijn al verschillende mensen die het me aanwezen. Maar waarom? En hoe vroeg?

‘De wekker ging om vijf uur.’ – Cor en Tjeerd

Cor en Tjeerd heten ze, en ze staan hier, houd je vast, vanaf zes uur ’s ochtends. De twee mannen komen niet eens uit Drachten, maar moesten eerst nog twintig minuten rijden. ‘Ja, de wekker ging om vijf uur.’
Het gebouw van de Lawei was nog niet open, maar dat was geen probleem. Naast hen staan twee knalgele klapstoeltjes. ‘We konden zitten, we hadden een thermoskan koffie mee en de krantenjongen had nog een krantje over.’ Ze lachen en kijken alsof het allemaal de normaalste zaak van de wereld is. Maar fan zijn ze wel. ‘Ja, ik vind Jochem wel erg leuk inderdaad. Wat ik ook leuk vind, is dat hij niet zoveel vloekt.’ De ander is al net zo enthousiast. ‘Hij is een echte komiek. Dat drukke aspect vind ik ook leuk.’
Nu is het iets over negenen en ze staan voor in de rij. Nog even te gaan totdat ze hun kaartjes kunnen bemachtigen.

Lange rij hè? En dan heb je de drukte binnen nog niets eens gezien.

9:38 Helemaal in het midden vooraan staat een man. Hij beweert nog net niet de grootste fan van Jochem Myjer te zijn, maar fanatiek is hij wel.

‘Geen cabaretier hè, komiek!’ – Henk

Henk was vanochtend niet zo vroeg als Cor en Tjeerd van hierboven, maar vroeg was hij wel. Toen ik hem uitlegde dat ik een blog bij houd over cabaret verbetert hij me onmiddellijk. ‘Jochem is geen cabaretier hè, hij is een komiek. Dat zei hij laatst op tv. Hij is een komiek, net als André van Duin en Bert Visscher.’
Toen ik hem vroeg naar zijn favoriete quote kwam hij meteen met ‘De geit is gemolken.’ ‘Ja, dat vind ik prachtig. Ik heb  ook een t-shirt hè, daar staat het op.’ Hij heeft het niet aan vandaag. Misschien zat het nog in de was.
Henk heeft de show al een keer gezien, in Leeuwarden. Het viel blijkbaar in de smaak want het is niet voor niks dat hij nu pal in het midden vooraan staat ‘Nee, ik wil wel de goede stoelen, in het midden en vooraan. Zat jij ook vooraan bij de try out? Kreeg je water over je heen? Heb je met balletjes gegooid?’ Misschien is Henk nog wel fanatieker dan Cor en Tjeerd bij elkaar. Ik hoop dat hij de kaartjes krijgt die hij wil.

9:48 Het grote scherm waar zojuist filmpjes van Jochem op getoond werden is nu blauw. Niet dat de apparatuur het niet meer doet, maar er staat iets te gebeuren en het is spannend. Houd de blog in de gaten!

Het publiek schrok en begon toen de grijnzen.

9:55 Het publiek schrok gewoon. Op het grote scherm verscheen opeens het hoofd van Jochem Myjer, hij was online op Skype. ‘Goedemorgen Drachten!’ De mensen die zojuist nog zo braaf stonden te wachten, juichten. ‘Wat een eer dat jullie in de rij staan zeg!’ Het publiek juichte weer. ‘Zo leuk is het niet hoor.’ Gelach. De mensen in het publiek zwaaiden, filmden en grijnsden erover.
Nog even liet Jochem zijn kinderen aan het woord. ‘Wat fijn dat jullie er zijn!’ De een nog schattiger dan de ander. Ook zijn vriendin kwam in beeld, ‘wat fijn dat jullie er zijn!’ ‘Ja,’ zegt Jochem, ‘kan zij weer nieuwe kleren kopen.’
Toen de verbinding verbroken werd, kreeg de beamer een applaus. De grote groep mensen moet nog steeds wachten, maar de sfeer zit erin.

10:01 Ook op de website is het enorm druk. ‘Er zijn 800 wachtenden voor u’ schijnt ie te melden.

Mevrouw de Jong staat al uren in de rij voor haar kleinzoon

10:22 Inmiddels lopen de eerste mensen tevreden met hun kaartjes het gebouw van de Lawei uit. ‘Helemaal vooraan!’ lacht een man. Hij kijkt van zijn tickets naar de grote groep mensen. ‘Zo, ik kan naar huis.’
Maar de rij blijft en ook de telefoon rinkelt om de haverklap. In de derde rij staat een mevrouw bijna vooraan. ‘Nee, ik ken zelf helemaal niks van Myjer, maar ik sta hier voor mijn kleinzoon.’ Mevrouw de Jong staat al uren in de rij om het verjaardagscadeau voor haar twintigjarige kleinzoon en zijn moeder te bemachtigen. ‘Hij kent die filmpjes heel goed!’ Ze is bijna aan de beurt. Ik denk dat de kleinzoon erg blij is met zo’n toffe beppe!

Mensen. Heel veel mensen.

11:12 Bijna vijf kwartier na de start van de kaartverkoop. De lange rij die tot ver buiten het gebouw stond is bijna verdwenen. Toen ik de warmte van alle mensen even ontvluchtte en buiten stond af te koelen, sprak ik mensen die naar buiten kwamen, opgelucht dat ze na die uren hun kaartjes in handen hebben. De meesten die weg gaan hebben zo’n twee uur gestaan. Anderen minstens het dubbele. Het lijkt erop dat iedereen die hierheen gekomen is ook naar de voorstellingen kan. Maar het scheelt niet alles en bijna is alles uitverkocht.

11:39 Het beeld dat ik zie als ik links het hokje uitkijk is leeg. Alle mensen die er nog geen uur geleden stonden, zijn naar huis (denk ik), met kaartjes (ga ik vanuit). Als ik mijn oren dicht doe, zou ik geloven dat de rust is wedergekeerd. Echter, op de achtergrond speelt nog steeds het nummer ‘Mijn dag’, rinkelt de telefoon non-stop en lopen er mensen om mij heen die proberen problemen op te lossen.

11:43 De voorstelling is uitverkocht. Compleet. Alle plekken, ook die voor slechthorend en slechtzienden. En dat in minder dan twee uur. Er zijn vast mensen die nu teleurgesteld achter hun computer de site van de Lawei weer wegklikken, maar de die-hardfans, zoals Cor, Tjeerd, Henk en de kleinzoon van mevrouw de Jong hebben kaartjes. En dat verdienen ze ook, vind ik.

En hé, je zou kunnen overwegen deze pagina te liken, dan blijf je op de hoogte van al het andere leuks!